eşitliği yazılabilir.
Nötr (yüksüz) bir için, çekirdekte kaç proton varsa çekirdeğin etrafındaki yörüngelerde de o kadar elektron dolaşır.
İYON
(+) veya (–) yüklü ya da gruplarına iyon denir.
MADDE
Kimya bir değişim bilimidir. Kimya madde ve maddedeki değişimleri inceler. Günümüzde element adını verdiğimiz 112 civarında temel madde vardır. Elementler basit olarak hiçbir kimyasal yollarla elde edilemezler.112 elementten bazıları bileşik yapımına katılmazlar. 80 civarına Element değişik şekillerde bir araya gelerek milyonlarca bileşiği meydana getirirler. Taş toprak kuş ağaç evinizdeki bilgisayar vücudunuz etrafınızda gördüğünüz her şey bu 80 tane elementten başka bir şey değildir.
|
Ayırt edici Özellik
|
Maddenin fiziksel hali
|
|
katı
|
sıvı
|
gaz
|
|
Yoğunluk
|
+
|
+
|
+
|
|
Erime noktası
|
+
|
|
|
|
Donma noktası
|
|
+
|
|
|
Kaynama noktası
|
|
+
|
|
|
Genleşme
|
+
|
+
|
|
|
Esneklik
|
+
|
|
|
|
Çözünürlük
|
+
|
+
|
+
|
Madde: Kütlesi hacmi ve eylemsizliği olan her şey maddedir. Çevremizde gördüğümüz hava su, toprak, kuş, ağaç, insan, bakteri, su yosun, virüs demir, duman, vs maddedir.maddenin ortak ve ayırt edici özellikleri vardır.
Madenin değişimi sırasında çevresinden ısı alır veya çevresine ısı verir. Buna göre değişimler 2 şekilde incelenir Endotermik ve Ekzotermik değişimler olmak üzere.
Sistem: bilim adamlarının incelemek üzere aldıkları evrenin bir parçasına sistem denir.
Örnek:yanan bir kömür parçası, kaynayan su, yağan kar vs.
Çevre : sistemin dışında kalan ortama çevre denir.
Endotermik değişmeler: değişime uğrayan sistem çevresinden ısı alıyorsa bu tür değişimlere endotermik değişim denir.
Ekzotermik Değişmeler: değişime uğrayan sistem çevresine ısı veriyorsa bu tür değişimlere Ekzotermik değişim denir.
Değişimler sonunda madde ya başka maddelere dönüşür yada başka maddelere dönüşmeden değişik formlara girer.
Maddedeki Değişmeler: Maddedeki değişimler fiziksel ve kimyasal olmak üzere iki şekilde olur.
Maddenin fiziksel özellikleri:
Maddenin kimyasal özellikleri:
A.Fiziksel değişme:Değişiklik sonunda madde başka maddelere dönüşmüyorsa; maddenin şeklinde biçiminde fiziksel halinde değişiklik meydana geliyorsa bu tür değişmelere fiziksel değişme denir.
B.Kimyasal değişme:Değişiklik sonunda madde başka maddelere dönüşüyorsa bu tür değişmelere kimyasal değişme denir.
Örnek:suyun elektrolizi
Kağıdın yanması
Kirecin söndürülmesi
Isı ve sıcaklık
Maddenin değişiminde etkili olan bir başka faktör de ısı ve sıcaklık kavramlarıdır. Isı ve sıcaklık kavramlarının, maddeyi inceleyen bir kişi tarafından çok iyi bilinmesi gerekir.
1.Isı bir enerji birimidir, sıcaklık ise bir ortamdır.
2.Isı maddenin kütlesine bağlıdır sıcaklık kütleye bağlı değildir.
3.Isı joule calori gibi birimlerle belirtilir, sıcaklık ise santigrat, farhenait, Kelvin gibi sıcaklık ölçü birimleriyle belirtilir.
4.Bir maddenin sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamına ısı denir.
Bağ: Maddenin yapıtaşının atom, atomların bir araya gelmesiyle bileşiklerin meydana geldiğini öğrenmiştik. Bileşiğin en küçük parçasına molekül denir. Peki bu atom ve moleküller hatta molekülleri meydana getiren atomlar nasıl bir arda durmaktadır? Bir bina yapmak istediğiniz zaman tuğlaları harç denilen bir kimyasal madde ile birbirine bağlamıyor muyuz. Öyle ise atomlar ve moleküller arsında da bunların bir arada durmasını sağlayan bir bağ vardır.
Kural:Bağları koparmak için sisteme enerji vermemiz gerekir. Bağlar oluşurken de sistem çevreye enerji verir. Bir bağ ne kadar zor kopuyorsa madde o kadar kararlıdır.
Enerji:madde ile ilgili bizim bahsedeceğimiz potansiyel ve kinetik olmak üzere iki tür enerji vardır.
Kinetik enerji: Kinetik enerji sıcaklığa bağlıdır sadece sıcaklıkla artar.
Potansiyel enerji: durum enerjisidir. Maddenin fiziksel hali değişirken potansiyel enerjisi değişir.
Maddeler katı, sıvı, gaz (plazma) olmak üzere 3 halde bulunur.
MADDENİN HALERİ
Katı Hal:Katı halde madde atom veya molekülleri en düzenli haldedir. Katı halde atom veya moleküller arasındaki bağlar en kuvvetlidir. Katıların belli bir şekilleri vardır . Madde tanecikleri birbirine en yakın konumdadır. Katı halde madde atomları titreşim hareketi yaparlar. Katılar sıkıştırılamazlar.
Sıvı Hal:Madde tanecikleri katı hale göre daha özgürdür. Sıvı atom veya molekülleri arasında katı hale göre daha zayıf çekim kuvvetleri (bağ) vardır. Tanecikler titreşim ve dönme hareketi yaparlar. Sıvılar bulundukları kabın şeklini alırlar. Sıvılar sıkıştırılamazlar.sıvılar akışkandır.
Gaz Hali:Maddenin en düzensiz en özgür halidir. Gaz atom veya molekülleri arsında çekim kuvvetleri yoktur. Gazlar gelişigüzel Brown hareketleri yaparlar. Gaz molekül veya atomları titreşim dönme ve öteleme hareketi yaparlar. Gazlar bulundukları kabın hacmini doldururlar. Gazlar akışkandır. Gazlar sıkıştırılabilirler. Çok fazla sıkıştırılırlarsa sıvılaşırlar.
MADDE
KİMYA VE TEMEL KAVRAMLAR
Kimya bir değişim bilimidir. Kimya madde ve maddedeki değişimleri inceler. Günümüzde element adını verdiğimiz 112 civarında temel madde vardır. Elementler basit olarak hiçbir kimyasal yollarla elde edilemezler.112 elementten bazıları bileşik yapımına katılmazlar. 80 civarına Element değişik şekillerde bir araya gelerek milyonlarca bileşiği meydana getirirler. Taş toprak kuş ağaç evinizdeki bilgisayar vücudunuz etrafınızda gördüğünüz her şey bu 80 tane elementten başka bir şey değildir.
Madde: Kütlesi hacmi ve eylemsizliği olan her şey maddedir. Çevremizde gördüğümüz hava su, toprak, kuş, ağaç, insan, bakteri, su yosun, virüs demir, duman, vs maddedir.maddenin ortak ve ayırt edici özellikleri vardır.
Madenin değişimi sırasında çevresinden ısı alır veya çevresine ısı verir. Buna göre değişimler 2 şekilde incelenir Endotermik ve Ekzotermik değişimler olmak üzere.
Sistem: bilim adamlarının incelemek üzere aldıkları evrenin bir parçasına sistem denir.
Örnek:yanan bir kömür parçası, kaynayan su, yağan kar vs.
Çevre : sistemin dışında kalan ortama çevre denir.
Endotermik değişmeler: değişime uğrayan sistem çevresinden ısı alıyorsa bu tür değişimlere endotermik değişim denir.
Ekzotermik Değişmeler: değişime uğrayan sistem çevresine ısı veriyorsa bu tür değişimlere Ekzotermik değişim denir.
Değişimler sonunda madde ya başka maddelere dönüşür yada başka maddelere dönüşmeden değişik formlara girer.
Maddedeki Değişmeler: Maddedeki değişimler fiziksel ve kimyasal olmak üzere iki şekilde olur.
Maddenin fiziksel özellikleri:
Maddenin kimyasal özellikleri:
A.Fiziksel değişme:Değişiklik sonunda madde başka maddelere dönüşmüyorsa; maddenin şeklinde biçiminde fiziksel halinde değişiklik meydana geliyorsa bu tür değişmelere fiziksel değişme denir.
Örnek: iyodun süblimleşmesi,
suyun buharlaşması,
odunun parçalanması,
kar yağması,
mumun erimesi
bakırın elektriği iletmesi,
ampulün yanması
tuzun suda çözünmesi
sütten yağ çıkarılması
deniz suyundan içme suyu eldesi
B.Kimyasal değişme:Değişiklik sonunda madde başka maddelere dönüşüyorsa bu tür değişmelere kimyasal değişme denir.
Örnek:suyun elektrolizi
Kağıdın yanması
Kirecin söndürülmesi
Yumurtanın haşlanması
Akümülatörün elektrik üretmesi
Pilin şarj edilmesi, deşarj edilmesi
Mumun yanması
Gümüş tabağın kararması
Yaprağın sararması
Meyvelerin olgunlaşması
Çinkonun asitte çözünmesi
Sütün bozunması
Sütten yoğurt yapılması
Sütten peynir yapılması
Yaprakların çürümesi
Isı ve sıcaklık
Maddenin değişiminde etkili olan bir başka faktör de ısı ve sıcaklık kavramlarıdır. Isı ve sıcaklık kavramlarının, maddeyi inceleyen bir kişi tarafından çok iyi bilinmesi gerekir.
1.Isı bir enerji birimidir, sıcaklık ise bir ortamdır.
2.Isı maddenin kütlesine bağlıdır sıcaklık kütleye bağlı değildir.
3.Isı joule calori gibi birimlerle belirtilir, sıcaklık ise santigrat, farhenait, Kelvin gibi sıcaklık ölçü birimleriyle belirtilir.
4.Bir maddenin sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamına ısı denir.
Bağ: Maddenin yapıtaşının atom, atomların bir araya gelmesiyle bileşiklerin meydana geldiğini öğrenmiştik. Bileşiğin en küçük parçasına molekül denir. Peki bu atom ve moleküller hatta molekülleri meydana getiren atomlar nasıl bir arda durmaktadır? Bir bina yapmak istediğiniz zaman tuğlaları harç denilen bir kimyasal madde ile birbirine bağlamıyor muyuz. Öyle ise atomlar ve moleküller arsında da bunların bir arada durmasını sağlayan bir bağ vardır.
Kural:Bağları koparmak için sisteme enerji vermemiz gerekir. Bağlar oluşurken de sistem çevreye enerji verir. Bir bağ ne kadar zor kopuyorsa madde o kadar kararlıdır.
Enerji:madde ile ilgili bizim bahsedeceğimiz potansiyel ve kinetik olmak üzere iki tür enerji vardır.
Kinetik enerji: Kinetik enerji sıcaklığa bağlıdır sadece sıcaklıkla artar.
Potansiyel enerji: durum enerjisidir. Maddenin fiziksel hali değişirken potansiyel enerjisi değişir.
Maddeler katı, sıvı, gaz (plazma) olmak üzere 3 halde bulunur.
MADDE VE HALLERİ
Katı Hal:Katı halde madde atom veya molekülleri en düzenli haldedir. Katı halde atom veya moleküller arasındaki bağlar en kuvvetlidir. Katıların belli bir şekilleri vardır . Madde tanecikleri birbirine en yakın konumdadır. Katı halde madde atomları titreşim hareketi yaparlar. Katılar sıkıştırılamazlar.
Sıvı Hal:Madde tanecikleri katı hale göre daha özgürdür. Sıvı atom veya molekülleri arasında katı hale göre daha zayıf çekim kuvvetleri (bağ) vardır. Tanecikler titreşim ve dönme hareketi yaparlar. Sıvılar bulundukları kabın şeklini alırlar. Sıvılar sıkıştırılamazlar.sıvılar akışkandır.
Gaz Hali:Maddenin en düzensiz en özgür halidir. Gaz atom veya molekülleri arsında çekim kuvvetleri yoktur. Gazlar gelişigüzel Brown hareketleri yaparlar. Gaz molekül veya atomları titreşim dönme ve öteleme hareketi yaparlar. Gazlar bulundukları kabın hacmini doldururlar. Gazlar akışkandır. Gazlar sıkıştırılabilirler. Çok fazla sıkıştırılırlarsa sıvılaşırlar.
Katı sıvı ve gaz halde maddenin bazı özellikleri
1.Atomlar yada moleküller arasıda çekim kuvveti katıda en fazla sıvıda zayıf gazda ise yoktur.
2.Atomlar yada moleküller arasıda bağ kuvveti katıda en fazla sıvıda zayıf, gazda ise bağ yoktur
3.Maddenin en düzenli hali katı en düzensiz hali ise gaz halidir.
4.Her katının bir şekli vardır, sıvılar bulundukları kabın şeklini alırlar, gazlar bulundukları kabı doldururlar.
5.Potansiyel enerjinin en az olduğu hal katı en fazla olduğu hal ise gaz halidir
6. Maddenin en Kararlı olduğu hal katı en kararsız olduğu hal ise gaz halidir.
7. madde tanecikleri katı halde titreşim, sıvı halde titreşim dönme, gaz halde ise titreşim dönme ve öteleme hareketi yaparlar.
8.Katı halde madde tanecikleri sabittirler yer değiştirmezler sıvı ve gaz halde ise hareketli akışkandırlar.
9.Aynı sıcaklıktaki katı sıvı gaz maddenin kinetik enerjisi aynıdır. Potansiyel enerjisi farklıdır. Potansiyel enerjisi en az olan katı en fazla olan gaz maddedir
Maddenin ayırt edici özellikleri:
1.Yoğunluk (Özkütle)
2.Erime ve donma noktası
3.Kaynama ve yoğunlaşma noktası
4.Genleşme
5.Esneklik
6.Çözünürlük
7.İletkenlik
